Дарма Батбаяр гуайн туужаас төрсөн сэтгэгдэл
Цахилж яваа гөрөөсийг би их олон удаа уншсан. Богинохон болохоор нь байсхийгээд л барьж авч уншдаг хэдэн номуудын минь нэг юм. Анх уншихдаа юу бодож үлдсэнийг бүү мэд. Юу ч ойлгоогүй зүгээр л уншаад өнгөрсөн ч байж мэднэ. Нэлээн хойно л ахин дахин унших бүрийдээ их бадрангуй сэтгэлтэй үлддэг болсон санагдана. Хайргүй болоод орхиж явсан нөхрөөсөө хөл хүндтэй үлдэж байгаа Дэжид, хүү Цэдэн-Иш хоёртой цуг аадар борооноор сэтгэл түгшин суухдаа “Хөөрхий дөө, бүсгүй хүн шүү дээ” гэж өөрийн эрхгүй өр өвдөн уншдагсан. Сүүлд уншихдаа “Манай Дэжид ч нуруутай бүсгүй дээ” гэсэн нэг бахархалархуу юм мэдэрсэн юмдаг. Нэг л зохиолыг ингээд олон дахин уншсаар байгаад Дэжидийг хэзээний таньдаг болсон мэт санагдаж, хэдийгээр унших болгонд дандаа л хийдэг тэр үйлдлээ хийж байгаа ч тухай бүрт нь “уухайс, ёстой зөв” хэмээн урамшуулан бодох болсон хүн билээ би. Хүний дотор хэр их амьдрал, хэр их эрч хүч байгааг зовлонд хэр нугарч байгаагаар нь харж болох юм гэж уншсан олон номоосоо ойлгох болсон ба ялангуяа энэ зохиолоос амьдралын хүнд цохилтод хүч мөхөстөөд сөхөрч болох ч хэсэг амсхийгээд улам хүчтэй урагшилж болох юм гэдгийг маш сайн ухаарсан.
Анх уншихдаа Дамбыг их буруутгадаг байлаа. “Эхнэр хүүхдээ хаяад явж л байдаг, хөгийн ч эр бол доо” гэж зэвүүрхэн боддог байв. Гэхдээ л хэдий сэтгэл хөрсөн ч нөгөө хоёрыгоо гэсээр байсан нь түүнийг бас ч гэж хүн сайтай залуу юм даа гэсэн сэтгэгдэл төрүүлж билээ. Тэгээд “уг нь хүн чанартай гайгүй байрын энэ залуу яагаад эхнэр хүүхдээ орхиход хүрэв?” гэсэн асуулт сэтгэлд минь урган гарахад мань эрийг өөрөөсөө нэг өмгөөлж үзэх санаа төрөв.
Дамбын хувьд жигтэйхэн аж ахуйч, арвич хямгач, гарын уртай гээд муулах юм байхгүй. Ажилсаг хүний сэтгэлд бусдын хийсэн юм барагтай бол хүрдэггүй тал байдаг болохоор юм бүгдийг хань ижлийнхээ өмнөөс орж хийсээр байгаад нөгөөхийгөө яахын аргагүй өөрөөсөө хамааралтай болгочихдог нэг тийм зүй тогтол шиг юм байдаг билээ. Хавь ойрынхны аж амьдралаас үүдэн гарсан дүгнэлт л дээ. Дамба, Дэжид хоёрт тиймэрхүү л юм болсон байх. Тэгээд ажилсаг шаламгай Дамбын нүдэнд санаачлагагүй, даруухан Дэжид нэг л унхиагүй хүн болж, сэтгэлийг нь хөдөлгөхөө болио биз. Нөгөөтэйгүүр хайр дурлалын асуудалд хүн бүр хувиа хичээдэг болохоор Дамба ч гэсэн бас юм мэдэрмээр л байсан байсан байлгүй. Тогоохүүг бараадаж эхэлсэн нь үүнээс л болсон. Өөрөөр хэлбэл Дамба Дэжид хоёрын харьцаа нэгэн хэвд орж тогтоход Дэжидийн сэтгэл хангалуун, Дамбынх дундуур хоцорсон ба Дамба дундуур сэтгэлээ Тогоохүүтэй нөхцөж дүүргэжээ. Дамбын талаас бодоход нэг иймэрхүү.
Гэхдээ Дэжидийн сэтгэл үнэхээр хангалуун байсан уу? Хэлэхэд хэцүү л юм. Түүнийг аминдаа арчаагүй, залхуу хэмээн Дамба бодон сууж байсан. Үнэхээр тийм гэж үү? Магадгүй. Гэхдээ дээр Дамбыг өмөөрсөн шигээ Дэжидийг ч бас өмөөрөхөд, мань хүн аавын гэрээс шууд авааль нөхрийн гарт ирсэн, амьдралдаа өөрийн дураар шийдвэр гаргаж байгаагүй бөгөөд үргэлж л хэн нэгнийг түшиж, дагасаар өдийг хүрсэн. Дамбаар хамаг шийдвэрийг гаргуулж өөрөө санаа амар суусаар ирсэн Дэжидэд амьдралын эрч хүч гэхээр юм байсангүй. Зүгээр л өдөр тутмын амьдрал. Нэгэн хэвийн. Өөрөөр хэлбэл Дэжидэд ерөөсөө хувь хүний хувиар хөгжих боломж гарч байгаагүй. Сэтгэлээр унаж, нөмөр нөөлөг хүсэмжлэх үедээ Жигжидэд дорой зан гаргасан боловч тэр дороо өөрийгөө татаж чаддаг. Амьдралын хүнд цохилтод хэрхэн хариу үзүүлэхээс тухайн хүний чанар илэрдэг гэж үзвэл Дэжид өөрийн мэддэггүй байсан хатуужлыг нөхөртөө хаягдсанаар олж уу гэлтэй.
Хөлөө бохироод хэвтэж байгаа гөрөөс гэж Дамбын харж байсан хүрэл цутгамал гөрөөс Дэжидийг зүүдэнд нь хаяад цахилан одож байгаагаар амьдралын эрч оргилон гарч, дараагийн амьдралдаа итгэл төгс алхан орж байгааг дүрслэв үү гэж бодогдоод байдаг юм.
Эндээс харахад ширгээд удсан хайр, ирэхгүй нь илэрхий халамжинд хоргодож аз жаргалгүй газар биесээ зовоон нэг нэгэндээ тээг болж хар яр хийн суух нь яав ч хүний амьдралын эрхэм зорилго биш ээ. “Чамайг аз жаргалгүй болгож байгаа зүйлсийг хаяж одох зоригтой байж үзээрэй” хэмээн оросын нэгэн кинон дээр ухаант өвгөн захьдагчлан өөрийн мэдэлгүй яваад орчихсон урхинаасаа зүтгээд гарч чадах сэтгэлийн тэнхээтэй байх хэрэгтэй гэж бас бодогддог. Гэхдээ мэдээж амьдралаа ийнхүү урхи болтол нь явахгүй байх нь хамгийн чухал зүйл биш гэж үү?
Номын сэтгэгдлээ сийрүүлсэн Цогоо
2019 оны 2 дугаар сарын 14-ний өдөр хуудаснаа залав.
Зургийн эх сурвалж: https://www.desibucket.com/animals/mammals/flying-deer/
Цахилж яваа гөрөөсийг би их олон удаа уншсан. Богинохон болохоор нь байсхийгээд л барьж авч уншдаг хэдэн номуудын минь нэг юм. Анх уншихдаа юу бодож үлдсэнийг бүү мэд. Юу ч ойлгоогүй зүгээр л уншаад өнгөрсөн ч байж мэднэ. Нэлээн хойно л ахин дахин унших бүрийдээ их бадрангуй сэтгэлтэй үлддэг болсон санагдана. Хайргүй болоод орхиж явсан нөхрөөсөө хөл хүндтэй үлдэж байгаа Дэжид, хүү Цэдэн-Иш хоёртой цуг аадар борооноор сэтгэл түгшин суухдаа “Хөөрхий дөө, бүсгүй хүн шүү дээ” гэж өөрийн эрхгүй өр өвдөн уншдагсан. Сүүлд уншихдаа “Манай Дэжид ч нуруутай бүсгүй дээ” гэсэн нэг бахархалархуу юм мэдэрсэн юмдаг. Нэг л зохиолыг ингээд олон дахин уншсаар байгаад Дэжидийг хэзээний таньдаг болсон мэт санагдаж, хэдийгээр унших болгонд дандаа л хийдэг тэр үйлдлээ хийж байгаа ч тухай бүрт нь “уухайс, ёстой зөв” хэмээн урамшуулан бодох болсон хүн билээ би. Хүний дотор хэр их амьдрал, хэр их эрч хүч байгааг зовлонд хэр нугарч байгаагаар нь харж болох юм гэж уншсан олон номоосоо ойлгох болсон ба ялангуяа энэ зохиолоос амьдралын хүнд цохилтод хүч мөхөстөөд сөхөрч болох ч хэсэг амсхийгээд улам хүчтэй урагшилж болох юм гэдгийг маш сайн ухаарсан.
Анх уншихдаа Дамбыг их буруутгадаг байлаа. “Эхнэр хүүхдээ хаяад явж л байдаг, хөгийн ч эр бол доо” гэж зэвүүрхэн боддог байв. Гэхдээ л хэдий сэтгэл хөрсөн ч нөгөө хоёрыгоо гэсээр байсан нь түүнийг бас ч гэж хүн сайтай залуу юм даа гэсэн сэтгэгдэл төрүүлж билээ. Тэгээд “уг нь хүн чанартай гайгүй байрын энэ залуу яагаад эхнэр хүүхдээ орхиход хүрэв?” гэсэн асуулт сэтгэлд минь урган гарахад мань эрийг өөрөөсөө нэг өмгөөлж үзэх санаа төрөв.
Дамбын хувьд жигтэйхэн аж ахуйч, арвич хямгач, гарын уртай гээд муулах юм байхгүй. Ажилсаг хүний сэтгэлд бусдын хийсэн юм барагтай бол хүрдэггүй тал байдаг болохоор юм бүгдийг хань ижлийнхээ өмнөөс орж хийсээр байгаад нөгөөхийгөө яахын аргагүй өөрөөсөө хамааралтай болгочихдог нэг тийм зүй тогтол шиг юм байдаг билээ. Хавь ойрынхны аж амьдралаас үүдэн гарсан дүгнэлт л дээ. Дамба, Дэжид хоёрт тиймэрхүү л юм болсон байх. Тэгээд ажилсаг шаламгай Дамбын нүдэнд санаачлагагүй, даруухан Дэжид нэг л унхиагүй хүн болж, сэтгэлийг нь хөдөлгөхөө болио биз. Нөгөөтэйгүүр хайр дурлалын асуудалд хүн бүр хувиа хичээдэг болохоор Дамба ч гэсэн бас юм мэдэрмээр л байсан байсан байлгүй. Тогоохүүг бараадаж эхэлсэн нь үүнээс л болсон. Өөрөөр хэлбэл Дамба Дэжид хоёрын харьцаа нэгэн хэвд орж тогтоход Дэжидийн сэтгэл хангалуун, Дамбынх дундуур хоцорсон ба Дамба дундуур сэтгэлээ Тогоохүүтэй нөхцөж дүүргэжээ. Дамбын талаас бодоход нэг иймэрхүү.
Гэхдээ Дэжидийн сэтгэл үнэхээр хангалуун байсан уу? Хэлэхэд хэцүү л юм. Түүнийг аминдаа арчаагүй, залхуу хэмээн Дамба бодон сууж байсан. Үнэхээр тийм гэж үү? Магадгүй. Гэхдээ дээр Дамбыг өмөөрсөн шигээ Дэжидийг ч бас өмөөрөхөд, мань хүн аавын гэрээс шууд авааль нөхрийн гарт ирсэн, амьдралдаа өөрийн дураар шийдвэр гаргаж байгаагүй бөгөөд үргэлж л хэн нэгнийг түшиж, дагасаар өдийг хүрсэн. Дамбаар хамаг шийдвэрийг гаргуулж өөрөө санаа амар суусаар ирсэн Дэжидэд амьдралын эрч хүч гэхээр юм байсангүй. Зүгээр л өдөр тутмын амьдрал. Нэгэн хэвийн. Өөрөөр хэлбэл Дэжидэд ерөөсөө хувь хүний хувиар хөгжих боломж гарч байгаагүй. Сэтгэлээр унаж, нөмөр нөөлөг хүсэмжлэх үедээ Жигжидэд дорой зан гаргасан боловч тэр дороо өөрийгөө татаж чаддаг. Амьдралын хүнд цохилтод хэрхэн хариу үзүүлэхээс тухайн хүний чанар илэрдэг гэж үзвэл Дэжид өөрийн мэддэггүй байсан хатуужлыг нөхөртөө хаягдсанаар олж уу гэлтэй.
Хөлөө бохироод хэвтэж байгаа гөрөөс гэж Дамбын харж байсан хүрэл цутгамал гөрөөс Дэжидийг зүүдэнд нь хаяад цахилан одож байгаагаар амьдралын эрч оргилон гарч, дараагийн амьдралдаа итгэл төгс алхан орж байгааг дүрслэв үү гэж бодогдоод байдаг юм.
Эндээс харахад ширгээд удсан хайр, ирэхгүй нь илэрхий халамжинд хоргодож аз жаргалгүй газар биесээ зовоон нэг нэгэндээ тээг болж хар яр хийн суух нь яав ч хүний амьдралын эрхэм зорилго биш ээ. “Чамайг аз жаргалгүй болгож байгаа зүйлсийг хаяж одох зоригтой байж үзээрэй” хэмээн оросын нэгэн кинон дээр ухаант өвгөн захьдагчлан өөрийн мэдэлгүй яваад орчихсон урхинаасаа зүтгээд гарч чадах сэтгэлийн тэнхээтэй байх хэрэгтэй гэж бас бодогддог. Гэхдээ мэдээж амьдралаа ийнхүү урхи болтол нь явахгүй байх нь хамгийн чухал зүйл биш гэж үү?
Номын сэтгэгдлээ сийрүүлсэн Цогоо
2019 оны 2 дугаар сарын 14-ний өдөр хуудаснаа залав.
Зургийн эх сурвалж: https://www.desibucket.com/animals/mammals/flying-deer/
No comments:
Post a Comment