ГЭСЭН Ч БИ БОСНО!
***
Мэдээллийн эх сурвалж: Jon S. Randal
https://www.facebook.com/1172578609429017/photos/a.1172723086081236/1574801992540008/?type=3
***
Дөнгөж 8 настай охиныг хүчинджээ. Хүчиндсэн эрийн гэм бурууг тогтоосон боловч шоронд ердөө ганц хоноод л гарсан байна. Гэхдээ шоронгоос гарсных нь дараа түүнийг өөр нэгэн хөнөөчихөж. Үүнээс болоод “миний дуу хоолой түүний амийг авч одлоо” гэж бодсон охин таван жилийн турш нэг ч үг дуугарсангүй.
- Би түүнийг алсан, тэр хүнийг. Нэрийг нь хэлээд. Тиймээс би ахиж хэзээ ч ярихгүй гэж бодсон, яагаад гэвэл миний дуу хоолой хэн нэгний амийг авч одох магадгүй...
Охины нэрийг Маргуэрит Анн Жонсон гэдэг байлаа. Хожим нь нэрээ өөрчлөөд Маяа Анжелоу болгосон юм. Ичгүүр, гэмшил дүүрэн шаналж өнгөрөөсөн тэр хугацаандаа тэрбээр “гайхамшигтай ой санамжаа хөгжүүлж, ном, уран зохиолд дурлаж, өөрийнхөө эргэн тойрныхныг сайн сонсож, хорвоо дэлхийг сайтар ажиглаж сурсан” гэлцдэг. Гэр бүлийнхний нь найз, багш хүн Анжелоуг ахин ярьж сургаад зогсохгүй Чарлз Диккенс, Виллиам Шекспир зэрэг зохиолчдын уран бүтээлтэй танилцуулжээ. Ахиад ярьж сурсан түүнд хэлэх юм маш их байв. Маяа Анжелоу эмэгтэйчүүдийн бас хар арьст хүмүүсийн дуу хоолой болж өөрийн үнэн шударга үгсээр бүхний хүндлэл, талархлыг хүлээж эхэлжээ.
- Өгүүлээгүй түүх сэтгэлдээн хадгалах шиг гашуун зовлон байдаггүй юм, - хэмээн тэрээр хэлсэн байдаг.
Найз нарынх нь нэг, зохиолч Жэймс Болдвин намтар дурдатгалаа бичихийг ятгаснаар “Торонд буй шувууд яагаад дуулдгийг би мэднэ” хэмээх номоо бичжээ. Шүүмжлэгч нар маш таатай хүлээж авсан боловч хүчиндүүлсэн явдлаа яг болсон хэвээр нь үнэнээр бичсэнээс болоод сургуулиуд, номын сангуудад хориглогдсон байна. Хэргийн талаар яагаад бичих болсныг нь ярилцлагын үеэр асуухад хүчиндүүлэх үеийн хэцүү байдлыг тодорхой дүрслэхийг хүссэн хэмээн тэр хариулжээ. Өөр хэн нэгэн тийм байдалд битгий ороосой гэсэндээ, бас хэзээ нэгэн цагт хүчиндүүлж байсан хүн тэр хэрэгт өөрийгөө буруутгахгүй байх ёстойг ойлгоосой гэсэндээ бичсэн гэж хэлсэн байна.
Охингүй байсан хэдий ч, хэрвээ охинтой байсан бол гэсэн төсөөллөөрөө “Охиндоо бичих захидал” хэмээх өөр нэгэн ном бичсэн байдаг. Тэр номдоо тэрбээр “Чи өөртөө тохиолдох юмсыг тэр бүр хянаж чадахгүй байж болох ч, тэдгээрээс болж унаж доройтох эсэхээ шийдэж сонголт чамд бий” хэмээжээ.
Түүний бичсэн алдарт шүлгүүдийн нэг болох “Гэсэн ч би босно” шүлгийг монгол хэл рүү буулгаснаа доор сийрүүлэв.
***
Шүлгийн эх сурвалж: https://www.poetryfoundation.org/poems/46446/still-i-rise
***
STILL I RISE by Maya Angelou
You may write me down in history
With your bitter, twisted lies,
You may trod me in the very dirt
But still, like dust, I'll rise.
Does my sassiness upset you?
Why are you beset with gloom?
’Cause I walk like I've got oil wells
Pumping in my living room.
Just like moons and like suns,
With the certainty of tides,
Just like hopes springing high,
Still I'll rise.
Did you want to see me broken?
Bowed head and lowered eyes?
Shoulders falling down like teardrops,
Weakened by my soulful cries?
Does my haughtiness offend you?
Don't you take it awful hard
’Cause I laugh like I've got gold mines
Diggin’ in my own backyard.
You may shoot me with your words,
You may cut me with your eyes,
You may kill me with your hatefulness,
But still, like air, I’ll rise.
Does my sexiness upset you?
Does it come as a surprise
That I dance like I've got diamonds
At the meeting of my thighs?
Out of the huts of history’s shame
I rise
Up from a past that’s rooted in pain
I rise
I'm a black ocean, leaping and wide,
Welling and swelling I bear in the tide.
Leaving behind nights of terror and fear
I rise
Into a daybreak that’s wondrously clear
I rise
Bringing the gifts that my ancestors gave,
I am the dream and the hope of the slave.
I rise
I rise
I rise.
***
ГЭСЭН Ч БИ БОСНО
Маяа Анжелоу
Түүхийн хуудаснаа намайг чи гутааж болно
Тэндээ өөрийн гашуун үгс, худал хуурмагтаа
Тэнхээн хэрээр намайг хутган бусниулж болно
Тоос шиг би, гэвч босоод л ирнэ.
Сахилгагүй хэмээн надад гутна уу та?
Гундаж юундаа гунихарна вэ та?
Суудаг өрөөндөө тосны цооногтой мэт
Гайхуулан алхдагаас минь болсон юм уу.
Саран гийж, наран манддаг шиг,
Усан далайн татлага, түрлэг шиг,
Сэтгэл итгэл өөдлөн дэгжих шиг,
Босоод л ирнэ дээ, би.
Гутран унаж, нурахыг минь харах гээ юу?
Гудайн бөхийж, харц буруулахыг минь?
Мөрөөн бөгтийлгөж, даашгүй зовлонд
Цурхиран уйлж доройтохыг минь?
Ааш аягт минь та гомдоно уу?
Арын хашаандаа алтны уурхайтай мэт
Аархан бардамнаж байгаад минь
Аяа та бүү гутраач.
Үгээрээн та намайг буудаж болно,
Харцаараан намайг сийчсэн ч болно,
Үзэн ядсан сэтгэлээрээн алж ч бас болно,
Гэвч би, яг агаар салхи шиг, босоод л ирнэ.
Урин тачаангуйд минь гутна уу та?
Нимгэн цавины нийлдгийн тэнд
Эрдэнэ нууж бүжих мэт харагдаад
Таны сэтгэл цочирдон сууна уу?
Ичгүүр сонжуурын үүр урхаг бүхнээс
Би босно
Өвчин шаналлын үр үндэс бүхнээс
Би босно
Би бол хар тэнгис, оргилон үсчих өргөн уудам,
Хучин бүрхэж, халгилан давалгаалах хүчит түрлэг.
Айдас, хүйдсийн шөнийг ардаан орхиж
Би босно
Тунгалаг гэгээн өдрийн наран өөд
Би босно
Дээдэс өвгөдийн хайрласан бэлгийг авчрах
Би бол мөрөөдөл, боолчлогдсон бүхний найдвар.
Би босно
Би босно
Би босно.
***
Монголчлон буулгасан: Д.Цогчулуун
2020.09.28
Зургийн эх сурвалж: https://www.saatchiart.com/art/Painting-Still-I-Rise-Painting-Poetry-MayaAngelou/1123519/4449641/view
https://www.facebook.com/1172578609429017/photos/a.1172723086081236/1574801992540008/?type=3
***
Дөнгөж 8 настай охиныг хүчинджээ. Хүчиндсэн эрийн гэм бурууг тогтоосон боловч шоронд ердөө ганц хоноод л гарсан байна. Гэхдээ шоронгоос гарсных нь дараа түүнийг өөр нэгэн хөнөөчихөж. Үүнээс болоод “миний дуу хоолой түүний амийг авч одлоо” гэж бодсон охин таван жилийн турш нэг ч үг дуугарсангүй.
- Би түүнийг алсан, тэр хүнийг. Нэрийг нь хэлээд. Тиймээс би ахиж хэзээ ч ярихгүй гэж бодсон, яагаад гэвэл миний дуу хоолой хэн нэгний амийг авч одох магадгүй...
Охины нэрийг Маргуэрит Анн Жонсон гэдэг байлаа. Хожим нь нэрээ өөрчлөөд Маяа Анжелоу болгосон юм. Ичгүүр, гэмшил дүүрэн шаналж өнгөрөөсөн тэр хугацаандаа тэрбээр “гайхамшигтай ой санамжаа хөгжүүлж, ном, уран зохиолд дурлаж, өөрийнхөө эргэн тойрныхныг сайн сонсож, хорвоо дэлхийг сайтар ажиглаж сурсан” гэлцдэг. Гэр бүлийнхний нь найз, багш хүн Анжелоуг ахин ярьж сургаад зогсохгүй Чарлз Диккенс, Виллиам Шекспир зэрэг зохиолчдын уран бүтээлтэй танилцуулжээ. Ахиад ярьж сурсан түүнд хэлэх юм маш их байв. Маяа Анжелоу эмэгтэйчүүдийн бас хар арьст хүмүүсийн дуу хоолой болж өөрийн үнэн шударга үгсээр бүхний хүндлэл, талархлыг хүлээж эхэлжээ.
- Өгүүлээгүй түүх сэтгэлдээн хадгалах шиг гашуун зовлон байдаггүй юм, - хэмээн тэрээр хэлсэн байдаг.
Найз нарынх нь нэг, зохиолч Жэймс Болдвин намтар дурдатгалаа бичихийг ятгаснаар “Торонд буй шувууд яагаад дуулдгийг би мэднэ” хэмээх номоо бичжээ. Шүүмжлэгч нар маш таатай хүлээж авсан боловч хүчиндүүлсэн явдлаа яг болсон хэвээр нь үнэнээр бичсэнээс болоод сургуулиуд, номын сангуудад хориглогдсон байна. Хэргийн талаар яагаад бичих болсныг нь ярилцлагын үеэр асуухад хүчиндүүлэх үеийн хэцүү байдлыг тодорхой дүрслэхийг хүссэн хэмээн тэр хариулжээ. Өөр хэн нэгэн тийм байдалд битгий ороосой гэсэндээ, бас хэзээ нэгэн цагт хүчиндүүлж байсан хүн тэр хэрэгт өөрийгөө буруутгахгүй байх ёстойг ойлгоосой гэсэндээ бичсэн гэж хэлсэн байна.
Охингүй байсан хэдий ч, хэрвээ охинтой байсан бол гэсэн төсөөллөөрөө “Охиндоо бичих захидал” хэмээх өөр нэгэн ном бичсэн байдаг. Тэр номдоо тэрбээр “Чи өөртөө тохиолдох юмсыг тэр бүр хянаж чадахгүй байж болох ч, тэдгээрээс болж унаж доройтох эсэхээ шийдэж сонголт чамд бий” хэмээжээ.
Түүний бичсэн алдарт шүлгүүдийн нэг болох “Гэсэн ч би босно” шүлгийг монгол хэл рүү буулгаснаа доор сийрүүлэв.
***
Шүлгийн эх сурвалж: https://www.poetryfoundation.org/poems/46446/still-i-rise
***
STILL I RISE by Maya Angelou
You may write me down in history
With your bitter, twisted lies,
You may trod me in the very dirt
But still, like dust, I'll rise.
Does my sassiness upset you?
Why are you beset with gloom?
’Cause I walk like I've got oil wells
Pumping in my living room.
Just like moons and like suns,
With the certainty of tides,
Just like hopes springing high,
Still I'll rise.
Did you want to see me broken?
Bowed head and lowered eyes?
Shoulders falling down like teardrops,
Weakened by my soulful cries?
Does my haughtiness offend you?
Don't you take it awful hard
’Cause I laugh like I've got gold mines
Diggin’ in my own backyard.
You may shoot me with your words,
You may cut me with your eyes,
You may kill me with your hatefulness,
But still, like air, I’ll rise.
Does my sexiness upset you?
Does it come as a surprise
That I dance like I've got diamonds
At the meeting of my thighs?
Out of the huts of history’s shame
I rise
Up from a past that’s rooted in pain
I rise
I'm a black ocean, leaping and wide,
Welling and swelling I bear in the tide.
Leaving behind nights of terror and fear
I rise
Into a daybreak that’s wondrously clear
I rise
Bringing the gifts that my ancestors gave,
I am the dream and the hope of the slave.
I rise
I rise
I rise.
***
ГЭСЭН Ч БИ БОСНО
Маяа Анжелоу
Түүхийн хуудаснаа намайг чи гутааж болно
Тэндээ өөрийн гашуун үгс, худал хуурмагтаа
Тэнхээн хэрээр намайг хутган бусниулж болно
Тоос шиг би, гэвч босоод л ирнэ.
Сахилгагүй хэмээн надад гутна уу та?
Гундаж юундаа гунихарна вэ та?
Суудаг өрөөндөө тосны цооногтой мэт
Гайхуулан алхдагаас минь болсон юм уу.
Саран гийж, наран манддаг шиг,
Усан далайн татлага, түрлэг шиг,
Сэтгэл итгэл өөдлөн дэгжих шиг,
Босоод л ирнэ дээ, би.
Гутран унаж, нурахыг минь харах гээ юу?
Гудайн бөхийж, харц буруулахыг минь?
Мөрөөн бөгтийлгөж, даашгүй зовлонд
Цурхиран уйлж доройтохыг минь?
Ааш аягт минь та гомдоно уу?
Арын хашаандаа алтны уурхайтай мэт
Аархан бардамнаж байгаад минь
Аяа та бүү гутраач.
Үгээрээн та намайг буудаж болно,
Харцаараан намайг сийчсэн ч болно,
Үзэн ядсан сэтгэлээрээн алж ч бас болно,
Гэвч би, яг агаар салхи шиг, босоод л ирнэ.
Урин тачаангуйд минь гутна уу та?
Нимгэн цавины нийлдгийн тэнд
Эрдэнэ нууж бүжих мэт харагдаад
Таны сэтгэл цочирдон сууна уу?
Ичгүүр сонжуурын үүр урхаг бүхнээс
Би босно
Өвчин шаналлын үр үндэс бүхнээс
Би босно
Би бол хар тэнгис, оргилон үсчих өргөн уудам,
Хучин бүрхэж, халгилан давалгаалах хүчит түрлэг.
Айдас, хүйдсийн шөнийг ардаан орхиж
Би босно
Тунгалаг гэгээн өдрийн наран өөд
Би босно
Дээдэс өвгөдийн хайрласан бэлгийг авчрах
Би бол мөрөөдөл, боолчлогдсон бүхний найдвар.
Би босно
Би босно
Би босно.
***
Монголчлон буулгасан: Д.Цогчулуун
2020.09.28
Зургийн эх сурвалж: https://www.saatchiart.com/art/Painting-Still-I-Rise-Painting-Poetry-MayaAngelou/1123519/4449641/view
No comments:
Post a Comment