Tuesday, February 11, 2014

Домогт Ану хатныг шүүмжлэв.

Өчигдөр Домогт Ану хатан санаандгүй байдлаар гарт ороод ирэхээр нь хэсэг уншлаа. 75 хувь орчмыг уншаад орхив. Үнэхээр урам хугарлаа. Маш үржил шимтэй хөрсний өнгөн хэсгийн халти зороод өнгөрч байгаа юм шиг сэтгэгдэл төрөв. 

Үгийн сонголт, найруулга, байгалийн зураглал, хүмүүсийн сэтгэл гэх мэт аливаа зохиолыг баяжуулж байдаг үндсэн шаардлагууд бүгд сул. Харилцан ярианууд жул. Өм цөм орж ирж байгаа түүхийн баримтууд нь зохиолдоо наалдаж өгөхгүй, Монголын алдарт хатдын тухай ярьж байгаа хэсгүүд ч таалагдсангүй. Хатдын тухай баримт нь биш, тэдгээрийг зохиолдоо оруулж ирж байгаа байдал нь ядмаг санагдсан. Багш нь шавьдаа яриа хийж байхдаа "Аргын тооллын мянга гурван зуун төдөн он" гэхчлэн ярьж байгаа нь үнэхээр ядруу. 

Баруун Монгол түмний ярианы зарим нэг аялгыг оруулан харилцан яриануудыг баяжуулсан ч орчин цагийн "Улаанбаатар" аялгын ярианы хэв бараг бүх харилцан ярианаас харагдаж байгаа нь зохиолыг эрт дээр үеийн хаад, хатдын тухай гэдгийг бараг мартуулах шахаж байна. 

Зохиолыг бичих явцдаа судалгаа хийсэн гэдэг нь мэдээж байх л даа. Тэгэхдээ хуримын ёслол гэх мэт Баруун Монголын зан үйлүүдийг дүрслэхдээ хэтэрхий детальчилж, нэвтэрхий толийн зан үйлийн тайлбарын хэсэг шиг дүрсэлсэн нь зохиолынхоо хөрсөнд олигтой сууж өгөөгүй юм болов уу гэж санагдлаа. 

Гэх мэтээр зохиолыг олон талаар шүүмжлүүштэй санагдсаныг номонд дурлагч нөхөдтэйгээ хуваалцаж байна. Өөрөө юм хийгээгүй байж хийсэн хүнийг шүүмжлэх шиг амархан юм байхгүй гэдэг. Гэхдээ уншигчид нь өндөр шаардлагатай байж зохиолчид нь чанартай бүтээл гаргах учиртай. Энэ зохиолыг барьж уншсан 2-3 цагийн турш зохиолч Шүүдэрцэцэг даахгүй боорцогоо үмхээд авчихсан юм байна даа гэсэн сэтгэгдэл төрж байсан. 

Зохиолч Пүрэв гуай, Түдэв гуай, Лодойдамба гуай гээд хуучцуулын баялаг өгүүлэмжтэй, найруулга төгс зохиолуудыг уншихад төрдөг сэтгэлд өег мэдрэмжийг ойрын үед Монгол зохиолчдоосоо мэдрэхгүй нь гэж бодохоор цаанаа л нэг урамгүй юм. 

Гуниг хуваалцсан Цогоо.

2013.08.11

Улаанбаатар

2 comments:

Unknown said...

Загатнасан газар маажсан юм шиг сайхан бичиж..Шүүдэрцэцэг угаасаа материаллаг сэтгэлгээтэй, өнгө мөнгө шүтсэн хүн болох нь зохиол бүрээс нь харагддаг. Оюунлаг юм юу ч байхгүй. Со киноны драмыг харин овоо биччиж магад юм шүү

Anonymous said...

Orchin ueiin Mongol uran zohiol neg iimerhuu boltson bish uu. Shuudertsetseg anhnaasaa l shaldar buldar hongon yum bichij garch irsen,uran bichlegiin avyasgui hun yaj tuuhen roman tuuj bichihev dee. nogoon nuden lam gej bas neg nom baina barag l bestseller bolson yanztai. naiz maani mgloos avchraad unshij bhad ni halit suhuj haraad ogthon ch taalagdaagui. neh hiimel dialogues modon dursleltei. Utsaar bichihed tovogtei bna ingeed orhiyo hehe